کد مطلب:22271 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

بهترين راه براي رهايي از ريا و افكار غرور آفرين چيست؟

بهترين راهي كه براي رهايي از ريا و پيدايش افكار غرور آفرين مي توان مطرح نمود، توجه دائم به اين حقيقت است كه همه قدرت و توان و لياقت انسان از خداست و انسان از خود هيچ ندارد و تمام توان او به خداي متعال مربوط مي شود. اگر انسان به حقيقت {Hلا حول و لا قوة الا بالله H} توجه كند و باور كند كه هيچ نيرو و تواني در عالم نيست مگر اينكه از نيرو و قدرت الهي ريشه گرفته است و اگر عنايت الهي نباشد هيچ عمل خيري از ما سر نخواهد زد، نه تنها انجام اعمال نيك براي انسان عجب و غرور و ريا نمي آورد بلكه خود را رهين منّت الهي مي بيند كه به او لطف كرده و توان و لياقت انجام اعمال خير را به او داده است و اگر لطف الهي شامل حال او نمي شد نمي توانست چنين اعمال خيري را انجام دهد. راه ديگري كه براي رهايي از عجب و ريا مي توان پيمود توجه به انسانهاي والاتر و بهتر از خود است. تا زماني كه انسان به كساني كه از او كمتر به كار خير مبادرت مي كنند توجه داشته باشد ممكن است در او عجب و ريا پيدا شود اما اگر توجه او به انسانهاي بهتر از خود باشد آنگاه كمبودها را در خود احساس مي كند و مي فهمد كه هنوز تا رسيدن به كمال لازم بسيار فاصله دارد. بدين جهت در روايات توصيه شده است كه در امور معنوي به افرادي بنگريد كه از شما بهتر هستند. اما بهترين راه امان يافتن از نفس اماره مراقبت دائمي از نفس است. به تعبير قران كريم در سوره يوسف: {A{/Bإِنَّ اَلنَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّي {w5-12w}{I12:53I}/}A} نفس آدمي همواره او را به بدي و زشتي امر مي كند و لذا در مقابل آن بايد دائماً مراقب بود و لحظه اي نبايد نفس را به حال خويش رها كرد. توصيه اي كه علماي اخلاق مطرح كرده اند اين است كه هر روز در اول صبح با نفس خويش شرط كنيم كه از اموري بپرهيزد و امور واجب را انجام دهد. كه از آن تعبير به مشارطه مي شود. آنگاه در طول روز به مراقبت از نفس خويش بپردازد تا به شروط خويش عمل كند و از آن تخطي ننمايد سپس هنگام خواب به محاسبه اعمال خويش در آن روز بپردازد و اگر از عهد خود سرباز زده بود نفس خويش را مورد مؤاخذه و سرزنش قرار دهد تا ميل به تكرار خطا و گناه در او كمتر شود و اگر به انجام شروط موفق بوده باشد نفس خويش را مورد تشويق قرار دهد تا به انجام امور خير و ترك زشتي ها رغبت بيشتري نشان دهد. و همواره بايد اين دعا را كه پيامبر اكرم نيز از خدا درخواست مي كرد از خدا درخواست كرد كه {Hالهي لا تكلني الي نفسي طرفة عين ابداًH}؛ {Mيعني خدايا مرا چشم برهم زدني به حال خويش وامگذارM} با توجه به اين امور و توجه به حضرت حق به تدريج راهي از درون براي انسان گشوده مي شود كه در نهايت او را به قرب حضرت حق رهنمون مي سازد.